C Harfi İle Başlayan Osmanlıca Terimler, 205. Sayfa

Osmanlı Terimleri Sözlüğü

Cüz`i Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, Azdan olan. Parçaya âit olan. Biraz. Pek az. Kıymetsiz. Mühim olmayan. Esasa ait olmayan. Cüz'e âit olan. Külli olmayan.

Cüz`iyyat Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, Cüz'î olan şeyler. Ufak tefek şeyler. Mânası düşünüldüğünde zihinde ortaklık kabul etmeyen şeyler. Mânası başka şeylere şâmil olmayanlar.

Cüz`iyyet Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, Azlık, cüz'î oluş.

Cüz-i asgar Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, En küçük cüz. En ufak parça.

Cüz-i ihtiyar Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, Dilediği gibi hareket edebilme. Yani: Herhangi bir şeyi yapmak veya yapmamak hususunda bir tarafı tercih etmek iktidar ve serbestliği. Bu serbestlik ile, Cenab-ı Hak insanları, iyiliği veya kötülüğü istemek cihetinde imtihan eder.(Halbuki; o cüz-i ihtiyarî denilen silâh-ı insanî hem âciz hem kısadır. Hem ayarı noksandır. İcad edemez. Kesbden başka hiçbir şey elinden gelmez. Îman o cüz-i ihtiyarîyi, Allah namına istimal ettirip herşeye karşı kâfi getirir. Bir askerin cüz'î kuvvetini devlet hesabına istimal ettiği vakit, binler kuvvetinden fazla işler görmesi gibi. S.)

Cüz-i irade Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, İradeden bir cüz. Allah tarafından insana verilen irade. (Bak: İrâde)

Cüz-i lâyetecezzâ Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, Bir daha bölünmeyen en küçük parça. En küçük cisim parçası. Tecezzisi kabil olmayan. Atom. Yani parçalansa, maddîlikten çıkıp kanun-u İlâhî ile bir nevi kuvvete inkılâb eder.

Cüz-i maksûm Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, Bölünmüş parça.